Kabine, 8 Ekim 2025’te online kenevir satışlarını ve posta siparişini kısıtlamayı içeren bir düzenleme paketini onayladı. Hükümet değişiklik gerekçesi olarak, 2025’in ilk yarısında kenevir ithalatında görülen ani artışı ve tele-tıp üzerinden verilen reçetelerin denetim zafiyetlerini gösterdi. Yeni düzenlemeyle reçeteler için yüz yüze doktor muayenesi zorunlu hale getirilecek ve kenevir ürünlerinin posta yoluyla teslimi yasaklanarak dağıtım yalnızca fiziksel eczaneler aracılığıyla yapılacak.
Kenevirde neden acil adım atıldı?
Hükümet kaynakları, yasanın arkasındaki ekonomik ve sağlık boyutunu netçe ortaya koyuyor: yetkililer 2025’in ilk yarısında kenevir ürünleri ithalatının bir önceki yılın aynı dönemine göre %400’ün üzerinde arttığını bildiriyor. Bu “patlama”, hem piyasa arzını hem de denetim kapasitesini zorluyor; özellikle çevrimiçi platformlar üzerinden verilen reçetelerin yeterince sıkı sağlık kontrollerinden geçmeden onaylandığı iddiası kamu otoritelerini harekete geçirdi. Sağlık Bakanı Nina Warken, artışın “dijital reçete suistimalleri” ile ilişkili olduğunu belirterek düzenlemeye gerekçe olarak gösterdi.
Taslağın öne çıkan maddeleri nelerdir?
Hükümetin kabineden geçirdiği taslak, temel olarak üç ana değişiklik getiriyor:
1- Yüz yüze muayene zorunluluğu: kenevir reçetesi yazılmadan önce hastanın doktorla fiziksel görüşme yapması gerekecek;
2- Posta sipariş yasağı: eczaneler ürünleri posta yoluyla gönderemeyecek, dağıtım sadece tüketicinin eczaneden şahsen almak suretiyle yapılacak;
3- Eczane dağıtımına sınırlama: kenevir dağıtımı ve danışmanlık yalnızca yetkili fiziksel eczaneler aracılığıyla sağlanacak.
Taslak daha önce hukuk firmalarının ve sektör yorumcularının paylaştığı önerilerle örtüşüyor; örneğin bazı hukuk analizleri benzer hükümlerle tele-tıbbın sınırlandırılmasını öngörüyordu.
Hasta erişimi ve tele-sağlık tartışması
Taslağın eleştiri alan noktası, özellikle kırsal bölgelerde yaşayan ve hareket kısıtlılığı bulunan hastaların erişimidir. Tele-sağlık platformları ile tele-reçete hizmetleri, özellikle uzak bölgelerde yaşayanlar için ilaç erişiminde kolaylık sağlıyordu; sektör temsilcileri, yüz yüze zorunluluğunun bu hastalar için erişim engeline dönüşebileceğini savunuyor. Öte yandan hükümet, reçetelerin suistimalini ve genç nüfusun kontrolsüz erişimini önlemenin öncelikli olduğunu belirtiyor. Bu nedenle uygulamada istisna, evde bakım veya ulaşım engeli gibi durumlar için özel düzenleme tartışılıyor.
Sektör tepkileri nelerdir?
Kenevir üreticileri ve eczane dernekleri iki ucu dengede bir tepki veriyor. Yerli üreticiler, kısıtlamanın kaçak ve düzensiz çevrimiçi aracıların işini azaltacağını ve hukuka uygun piyasayı güçlendireceğini savunurken; tele-sağlık sağlayıcıları ve bazı hasta dernekleri erişim endişesi nedeniyle taslağa karşı çıkıyor. Ayrıca sektördeki yatırımcılar, daha sıkı regülasyonun pazar büyümesini yavaşlatabileceğini ve özellikle çevrimiçi perakendeciliğe yatırım yapan firmalar için seviyelendirme riski doğurabileceğini belirtiyor. Hukuki yorumlar ise Avrupa yasaları ve tele-tıp düzenlemeleriyle taslağın uyumluluğunun dikkatle değerlendirileceğini vurguluyor.
Avrupa içi boyut ne olacak?
Taslak, şimdi parlamentoya sevk edilecek ve Bundestag’da yasalaşmadan önce tartışılacak; ayrıca AB hukukuna uygunluğu açısından da incelenecek. Özellikle posta siparişi yasağının ve yüz yüze muayene şartının iç pazarı ve hizmet serbestisi ilkelerini nasıl etkileyeceği Avrupa boyutunda tartışma yaratabilir. Hukuk uzmanları, tele-tıp kısıtlamalarının AB iç pazar ilkeleri ve sağlık hizmetleri düzenlemeleriyle çakışıp çakışmayacağını değerlendirecek. Bu süreçte Avrupa Komisyonu’ndan veya ilgili kurumların görüşlerinden etkilenme olasılığı bulunuyor.
Uygulama takvimi ve takip edilecek adımlar nelerdir?
Kabine onayının ardından taslak metin parlamentoya gönderilecek; Bundestag görüşmeleri ve olası değişikliklerin ardından yasa hâline gelecek. Uygulama aşamasında Sağlık Bakanlığı, eczane ağları ve sigorta kurumları ile koordinasyon sağlayarak istisnalar, muayene standartları ve denetim mekanizmalarını netleştirecek. Hükümet ayrıca ithalat verilerini ve reçete uygulamalarını yakından takip edeceğini açıkladı.
Almanya’nın yeni adımı, dijital sağlık hizmetlerinin sunduğu erişim kolaylığı ile kontrolsüz arz ve suistimal riskleri arasındaki dengeyi kurma çabası olarak okunabilir. Yüz yüze muayene ve posta sipariş yasağı önlemleri, denetimi artırmayı amaçlarken erişim hakkı, kırsal sağlık hizmetleri ve AB mevzuatı gibi alanlarda tartışmaları beraberinde getirecek. Parlamento süreci ve uygulama detayları, hem hastaların erişimini hem de piyasadaki düzenin sağlanmasını belirleyecek.
