Almanya’daki eyalet hükümetleri, benzin ve motorin fiyatlarına günlük sınırlama getiren bir düzenleme önerdi. Buna göre, akaryakıt istasyonları benzin ve motorin fiyatlarını günde sadece bir kez artırabilecek, indirim yapmaya ise sınırlama getirilmeyecek.
Benzin ve motorine günde tek zam
Teklifte, özellikle tatil başlangıçları ve hafta sonları öncesinde görülen ani fiyat zıplamalarının tüketiciyi zor durumda bıraktığı belirtiliyor. Düzenlemenin amacı, sürücülerin ve araç sahiplerinin benzin fiyatlarındaki ani dalgalanmalardan olumsuz etkilenmesini önlemek, fiyatlardaki şeffaflığı artırarak tüketicilere daha öngörülebilir bir piyasa sağlamaktır.
Teklifin yasalaşabilmesi için öncelikle Bundesrat (Eyaletler Meclisi) tarafından görüşülmesi, ardından Federal Meclis (Bundestag) tarafından onaylanması gerekiyor. Eyaletler tarafından hazırlanan bu önerinin, onay sürecinden geçmesi halinde Almanya genelinde uygulamaya konulması planlanıyor.
Sadece bir kez zam kuralı ne anlama geliyor?
Getirilmesi planlanan sınırlama, Avusturya’da uzun süredir uygulanan modele dayanıyor. Avusturya’da benzin ve motorin fiyatları istasyonlarda günlük sadece tek seferde, öğlen 12:00 civarında artırılabiliyor. Fiyat indirimi yapmak ise istenilen her zaman mümkün. Benzer şekilde, Almanya’daki teklifte de fiyat artışlarına sabah saatlerinde başlanmayacak, artırımlar öğle saatine yakın bir döneme (örneğin 12:00) sabitlenecek; öğleden sonra veya akşam yapılacak artışlar engellenecek. Bu şekilde, sürücüler günün birinci yarısında tank edip günün sonunda indirim düşmesini bekleme şansı bulacak.
Öneride, Bundeskartellamt’ın (Federal Rekabet Kurumu) raporuna da dikkat çekiliyor. Kurumun verilerine göre Almanya’da tank başına günde ortalama 18 kez fiyat değişikliği kaydediliyor. Bu durum, sürücülerin “ucuz zamanlarda” depoyu doldurmasını zorlaştırıyor. Teklife göre, tek artış kuralıyla fiyat oynaklığı azalacak, sürücüler yakıt maliyetlerini daha iyi planlayabilecek. Kurumun verileri, sıklıkla fiyat indirimi yapan pompacıların, birkaç saniye içinde zam yaparak müşteri çekmeye çalıştığını gösteriyor; yeni düzenleme, bu tür kısa vadeli müdahaleleri sınırlandırmayı hedefliyor.
Destekçi eyaletler ve süreç nasıl işliyor
Teklifi Baden-Württemberg eyaleti başta olmak üzere bazı eyaletler hazırladı. Baden-Württemberg hükümeti, yeşil-siyah koalisyon tarafından hazırlanan bu öneriyi Bundesrat’a sundu. Eyaletler arasında görüşmelere göre, diğer eyaletler de tasarıya destek verdiğini iletti. Bazı kaynaklara göre teklifin başarısı için Bundesrat’ta oybirliği ihtimali yüksek görülüyor.
Bu girişimin yasalaşabilmesi için Bundesrat’tan geçmesi ve ardından federal parlamentonun onayını alması şart. Eğer Bundesrat’ta kabul görürse, konunun daha sonra Bundestag’da ele alınması bekleniyor. Yasalaşma sürecinde Federal Hükümet de konuyla ilgili görüş bildirecek ve nihayetinde parlamenterler düzenlemeyi oylayacak. Söz konusu eyalet teklifinin kabul edilmesi halinde Almanya’da yakıt fiyatları, koalisyon hükümetinin belirleyeceği kesin bir usul çerçevesinde yönetilecek.
Tüketici perspektifi ve beklentiler nelerdir?
Öneri tüketiciler açısından daha fazla şeffaflık vaat ediyor. Benzin ve motorin fiyatlarında sık yaşanan ani artışlar, sürücülerin güvenini sarsıyor ve plan yapmayı zorlaştırıyor. Akaryakıt istasyonları yetkilileri de zaman zaman büyük şirketlerin dayattığı fiyat değişimlerine şaşırdığını belirtiyor.
Tankistleri temsil eden bir dernek sözcüsü Herbert Rabl, yeni düzenlemeye destek vererek bu sınırlamanın “tüketiciler için bir rahatlama ve piyasanın istikrarı” sağlayacağını söyledi. Rabl’a göre pek çok pompacı, fiyatlar aniden yükseldiğinde şaşırıyor; çünkü bu kararlar esasen büyük petrol şirketleri tarafından alınıyor. Öneriye göre pompacılar, fiyat artışlarında müşterilerini kaybetmemek için fazla zorlanmayacak. Bu da sürücülerin ani zamlar yüzünden yüksek fiyatları ödemek yerine indirim zamanlarını bekleyerek depo doldurmalarını kolaylaştıracak.
Uygulama halinde sürücüler, günün belirli bir saatinde yakıt fiyatlarının sabit kalacağını bilecek. Bu durum, tatil başlangıcı gibi dönemlerde akaryakıt almak isteyen tüketicilere planlama şansı sunacak. Örneğin tatil yolculuğuna çıkmadan önce sabah itibariyle en düşük fiyatı beklemek mümkündür; öğleden sonrayı geçtikten sonra ise fiyatın yükseleceği bilinecektir. Ayrıca düzenleme, şeffaf veri toplayan kurumların işini de kolaylaştıracak. Almanya’daki piyasa şeffaflığı sistemi, fiyat değişikliklerini takip eden bir veri tabanı sayesinde sürücülerin en ucuz pompayı bulmasını sağlıyor. Teklif, bu süreci yönetmek için gereken bürokrasi yükünü de bir nebze azaltabilir.
